ALP SÜER/SİGORTAMEDYA
Zorlu geçen bir yıldan sonra, geriye dönüp bir sektörü değerlendirdiğimizde yazıya genellikle “Sektör zorlu bir yılı geride bıraktı” şeklinde başlanır. Ancak, bu kez geride bıraktığımız 2023 yılını değerlendirdiğimizde biraz farklı bir şekilde; “Sigorta sektörü çok zorlu bir yılı geride bıraktı!” dersek abartmış olmayız. Gerçekten de ülkemizi yasa boğan 6 Şubat depreminin yol açtığı hasar, sıklığı ve şiddeti artan doğal afetler, yüksek enflasyonun (sağlık branşında medikal enflasyon) sebep olduğu maliyet artışı, reasürans kapasitelerindeki daralma ve fiyatlardaki yükselişin hep birlikte geçtiğimiz yıl gerçekleştiğini göz önüne aldığımızda 2023, sigortacıların çok da hatırlamak istemediği bir yıl olarak tarihteki yerini alacak. Tüm bu olumsuz tabloya karşın, Türkiye sigorta sektörü her zaman olduğu gibi geçen yıl da reel olarak büyümeyi sürdürdü, hayat dışı (elementer) sektörde kârlılık da arttı. Bu kısa girizgâhtan sonra şimdi de “2024’te sektörü nasıl bir yıl bekliyor?” sorusuna yanıt arayalım. Detaylara girmeden, sigortacılardan aldığımız görüşler doğrultusunda şunu söyleyebiliriz ki sektör 2024’te de reel olarak büyüyecek, kârlılık artacak. Buna karşın, reasürans kapasitelerindeki daralma ve fiyatlardaki yükseliş 2024’te devam edecek. Poliçe primleri yangında artmaya devam edecek, sağlıkta ise istikrar kazanacak.
Sektörün 2023 yılı performansı ile ilgili birkaç rakam paylaşalım: Elimizde henüz yılın tamamına ilişkin veriler yok. Türkiye Sigorta Birliği’nin (TSB) 11 aya ilişkin istatistiklerine göre, sektör ocak-kasım döneminde yüzde 112,6 büyüdü. Enflasyondan arındırıldığında sektörde reel büyüme yüzde 31,3 olarak gerçekleşti. Hayat dışı (elementer) sektör yüzde 116,7 (reel yüzde 33,8) büyürken, hayat branşında prim üretimindeki artış ise yüzde 87,1 (reel yüzde 15,5) oldu. Gerçekten de 2023 gibi zorlu bir yılda sektörün reel olarak yüzde 30’un üzerinde büyümesi takdire şayan! Bununla birlikte söz konusu büyümenin ağırlıklı olarak yüksek enflasyona bağlı olarak poliçe primlerindeki artıştan kaynaklandığını, poliçe ve sigortalı adedindeki artışın ise sınırlı olduğunu vurgulamak gerekiyor. Kârlılık cephesinden sektöre baktığımızda hayat dışı sektörde teknik kârlılık, 2022 yılının 9 aylık dönemindeki 2 milyar 552,1 milyon TL düzeyinden 14 kat artışla geçen yılın aynı döneminde 35 milyar 391,6 milyon TL seviyesine yükseldi.
Biraz da 2024 yılında Türkiye sigorta sektörü ile ilgili beklentileri paylaşalım. Sektörün bu yıl da enflasyonun üzerinde reel olarak büyümesi, buna karşın enflasyonun, 2024’te düşeceği beklentisiyle sigorta sektöründe nominal prim artışının 2 haneli seviyelere gerilemesi bekleniyor.
Sigortacılar, geçen yıl Merkez Bankası’nın enflasyon ile mücadeleye yönelik olarak faiz oranlarını artırım sürecine girmesinden dolayı çok memnun. Bunun da sebebi, faiz oranlarındaki yükselişin, sigorta şirketlerinde mali kârları (gelirleri) artırması. 2024’te de bu tablonun devam etmesi öngörülüyor. Enflasyon muhasebesi uygulamasının şirketlerin kârları üzerinde negatif bir etki yaratması beklenmekle birlikte, faiz oranlarındaki yükselişin mali kârlar üzerindeki olumlu etkisinin daha fazla olması bekleniyor.
Ülkemizde geçen yıl 6 Şubat’ta yaşanan Kahramanmaraş Depremi’nin de etkisiyle reasürans kapasitelerinde daralma ve reasürans fiyatlarında bir yükseliş yaşandı. Sigorta şirketleri açısından yılın son aylarındaki reasürans yenilemeleri oldukça zorlu geçti. 2024 yılında da benzer bir tablonun yaşanması, reasürans kapasitelerindeki daralma ve fiyatlardaki yükselişin devam etmesi bekleniyor. Kuşkusuz bu durum başta yangın ve mühendislik olmak üzere poliçe primlerine de yansıyacak, söz konusu poliçelerin fiyatlarında yükseliş devam edecek. Buna karşın sigortacılardan sevindirici bir haber de var: Başta, Tamamlayıcı Sağlık Sigortası (TSS) olmak üzere sağlık sigortası poliçe primlerinin bu yıl istikrarlı seyretmesi bekleniyor.
Biraz da sektörde hayat branşında 2024 yılı beklentilerini dile getirelim. Hayat branşı, 2023 yılında 2022 yılından daha hızlı büyüdü. Türkiye’de söz konusu branştaki büyümede ‘banka kredileri bağlantılı hayat sigortası’ ürünleri etkili oluyor. Buna karşın prim iadeli hayat sigortası, birikimli hayat, eğitim sigortaları vb. kredi bağımsız ürünlere de son yıllarda ilginin arttığı gözleniyor. Bu da kuşkusuz sevindirici bir durum. 2024’te belki uygulanan sıkı para politikasının etkisiyle banka kredileri ve kredi bağlantılı hayat sigortaları hacminde geçen yıla göre bir daralma yaşanabilir. Buna karşın, kredi bağımsız hayat ürünlerine 2024’te ilginin canlı olacağı beklentisinin kredi bağlantılı hayat sigortalarındaki gerilemeyi telafi ederek, hayat branşındaki büyümeye destek vereceği kaydediliyor.
Hükümetin, yurtiçi tasarrufları artırmak için büyük önem verdiği Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile ilgili 2024 yılı beklentilerini ele alalım. Geçen yıl 20 yaşına basan BES, 2023 yılında da istikrarlı büyümeyi sürdürdü. Yılın tamamına ilişkin veriler bu satırları yazdığımızda henüz yayımlanmamıştı. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) 21 Aralık 2023 tarihli verilerine göre, gönüllü BES’te toplam katılımcı sayısı 8 milyon 651 bin 780 kişiye ulaşırken, katılımcıların fon tutarı ise 607 milyar TL olarak gerçekleşti. Devlet katkısı dahil toplam fon büyüklüğü 685,1 milyar TL’ye ulaştı. Gönüllü BES’in 2023 yılındaki büyümesinde yüzde 30 devlet katkısı yanında 18 yaş altı BES gibi uygulamalar da etkili oldu. 2024’te BES’te katılımcı sayısının artması, yılın ilk yarısında toplam fon büyüklüğünün 1 trilyon TL’ye ulaşacağı öngörülüyor. Hazırlıkları süren Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin (TES) hayata geçmesi halinde BES’teki büyümenin hızlanması ve sistemin daha fazla tabana yayılması bekleniyor.
Yıl Teknik kâr (TL)
2019 3.652.276.960
2020 7.213.537.487
2021 5.099.547.419
2022 2.552.181.575
2023 35.391.615.975
Kaynak: TSB, Ocak-Eylül.
Yıl Hayat dışı Hayat Genel
(%) (%) (%)
2019 20,9 56,2 25,4
2020 17,5 33,5 20,1
2021 24,4 18,1 23,2
2022 128,1 70,8 118,1
2023 116,7 87,1 112,6
*Ocak-Kasım.
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile ilgili 2024 yılı beklentilerini paylaşan Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Başkanı Uğur Gülen, şunları dile getirdi: “BES 20 yıllık başarı hikâyesiyle Cumhuriyetimizin 100’ünde yılında da vatandaşların en önemli tasarruf araçlarından biri olma ve ekonominin çok ihtiyaç duyduğu yatırım kaynağı yaratma misyonunu başarıyla sürdürüyor. Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin (TES) ihdası için çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor. OKS’nin işveren katkısı ile tamamlayıcı bir emeklilik sistemine dönüşmesiyle BES’in tam anlamıyla tabana yayılması ve sürdürülebilir büyümesi de sağlanmış olacak. BES’te sektör olarak toplam fon büyüklüğü hedefi 2024 ilk yarısı için 1 trilyon TL olup, 2024 yılsonunda ise 1,3 trilyon TL büyüklüğe ulaşılması bekleniyor.”
Tüm olumsuzluklara rağmen Türkiye sigorta sektörünün hacminin her geçen gün büyüdüğünü belirten Anadolu Sigorta Genel Müdürü Mehmet Tuğtan, ”Sektörde yeni alanlarda da büyüme yaşanıyor. Sürdürülebilirlik bakış açısı ile ulaşımda yaygınlaşan elektrikli araçlara yönelik kaskolar, teknoloji alanındaki büyük dönüşüm ile siber güvenliğin ön plana çıkmasıyla bireylere ve işletmelere yönelik siber güvenlik paketleri ve KOBİ’lerin sektörlerine göre özelleştirilmiş teminatlar, 2024’te büyüme beklediğimiz alanlar olarak öne çıkıyor. Faiz oranlarındaki yükselişin sektör üzerindeki etkisini de değerlendiren Tuğtan, şunları söylüyor: “Sigorta şirketleri, prim fiyatlarını belirlerken bir dizi faktörü göz önünde bulunduruyor ve faiz oranlarındaki değişiklikler sadece bu faktörlerden biri olarak öne çıkıyor. Elbette faiz oranlarındaki artış genel olarak şirketlere ek gelir sağlayabilir, ancak bu durum rekabet, pazar talepleri ve diğer faktörlere bağlı olarak ürün fiyatlarına tam olarak yansımayabilir.”
Türkiye’de sigorta sektörünün 2024 yılında da reel olarak büyüyeceğini belirten Magdeburger Sigorta Genel Müdürü Ceyhan Hancıoğlu, şunları söylüyor: “Sektörün büyüme sorunu yok. Son 20 yıla baktığımızda sektör her şeye rağmen, ekonomik konjonktürün etkilerine, savaşlara v.b. rağmen büyümeye devam ediyor. 2024’te de farklı bir şey beklemiyorum. Doğal afet gibi olağanüstü bir durum olmadığı takdirde 2024’te de sektörün büyüme konusunda sorun yaşayacağını düşünmüyorum. Geçmişte de olduğu gibi, enflasyonun üzerinde büyüyen bir sektör görürüz. Bununla birlikte sadece büyümek değil, teknik kar elde etmek de her zamankinden daha önemli, Son dönemdeki ekonomik konjonktür neticesinde mali gelirlerde makul seviyelerde artış görüyoruz. Endişem, mali gelirlerdeki artışla teknik kârları olumsuz etkileyecek bir pazarın yolu açılması. Bununla birlikte, sektörün birçok oyuncusu teknik kârın ve sürdürülebilirliğin öneminin farkında. Bu nedenle 2024 yılının, 2023 yılından daha iyi bir yıl olacağını düşünüyorum.”
BNP Paribas Cardif Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Sertsöz, 2024 yılında kredi dışı hayat sigortalarında büyümenin süreceği düşüncesinde. Merkez Bankası’nın parasal sıkılaştırma politikasının, yeni yılda da devam edeceğini öngördüklerini belirten Sertsöz, “2024 yılında önemli bir seçim süreci daha yaşayacağız. Dolayısıyla önümüzdeki aylarda hem siyasal hem de ekonomik açıdan yoğun bir gündem bizleri bekliyor. Bu koşulların sektörün büyümesinde önemli rol olacağını öngörüyoruz. Hayat sigortacılığındaki büyümede; bankaların ve kredi veren finansal kurumlarının kredi adet ve hacimlerinde yaşanacak artış etkili oluyor. Ekonomi yönetiminin enflasyonla mücadele süreci ise 2024’te burada belirleyici olacak. Hem kurum içinde hem de sektörde giderek geliştiğini gözlemlediğimiz kredi dışı hayat sigortalarında ise yenilikçi ve müşteriye değer yaratan hayat sigortası çözümlerinin artacağını, sektörün yeni yılda bu alandaki büyüme başarısını sürdüreceğini öngörüyoruz” diyor.
Türkiye sigorta sektörünün, 2023 başında yaşanan depremlerde gerçekten çok başarılı bir sınav verdiğini ve mağdurların yanında yer aldığını vurgulayan ALC Servis Genel Müdürü Mahmut Şevluk, şunları söylüyor: “Sene sonunda ise sermaye yeterliliği olmayan şirketlere yönelik hamleleri ile SEDDK daha çok mağdur yaratmadan sorunların çözümü yoluna gitti. 2024’te reasürans maliyetleri artacak olsa da sermaye yapısını güçlendiren sigorta şirketleri başarılarını arttıracak. Tüm sigortalıların sektöre güven duyması açısından yapılan düzenleme ve denetimler sigortalı olmanın avantajlarını gösterecek.”